ابوالفضل ساوجی (گلستان هنر ۲۴)

ابوالفضل ساوجی، فرزند فضل‌الله، و او نیز فرزند عبدالله بن لطفعلی ساوجی بود. ایشان از نوادگان حسن‌خان شاملو و فرزندش مرتضی‌قلی‌خان بودند که نسل‌اندرنسل در دربار پادشاهان صفوی دارای مناصب مناسب بودند. حسن‌خان خود از سخنوران و نستعلیق‌نویسان نام‌آور زمان خویش بود. بسیاری از منابع مرتضی‌قلی شاملو را در کنار محمد‌شفیع هروی به عنوان قانونمندکنندگان خط شکسته‌ی نستعلیق معرفی کرده‌اند. مرتضی‌قلی افزون بر خوشنویسی، هم‌چون پدرش، در شاعری نیز طبعی روان داشت. ابوالفضل ساوجی طبیب، خوشنویس، فاضل و محقق معروف زمان ناصرالدین شاه قاجار بود. وی از اطبای عهد قاجاریه و از جمله چند نفر دانشمندی است، که در تألیف نامه دانشوران و سایر کتابهای منسوب به محمدحسن خان اعتمادالسلطنه، دست داشته‌است. بین حاج شیخ مهدی شمس العلما عبدالرب آبادی قزوینی، که او هم از دانشمندان طراز اول عصر خود بوده، و در تألیف کتاب نامه دانشوران و سایر کتابهای منسوب به اعتمادالسلطنه کاملاً دست داشته، و او، از نظر همکاری، رقابت و خصومت شدید بوده و هریک برای دیگری کارشکنی می‌کرده است. کتاب ابوالفضل ساوجی نخستین پژوهش مستقل درباره ابوالفضل و پدرش فضل الله ساوجی،از منظر کتابت و خوشنویسی است و تمامی اسناد و مدارک شناخته شده از احوال و آثار ابوالفضل به اختصار اما با دقت بررسی شده و علاوه بر آثار خوشنویسی به سخنوری و تالیفات وی نیز اشاره شده است. وی پدر ذبیح بهروز، نویسنده، پژوهشگر، و شاعر نامدار معاصر و فرزند میرزا فضل‌الله ساوجی طبیب و خوشنویس دوران فتحعلی شاه قاجار می‌باشد. کتاب حاضر یکی از کتاب‌های مجموعه ی گلستان هنر است که در راستای شناخت و معرفی گذشته ی فرهنگی و هنری کشور بزرگ و هنر پرور ایران ضمن ایجاز می کوشد تا با تکیه ی بر مستندات و تازه ترین پژوهش های علمی اطلاعات بدیعی را در معرفی و تحلیل آثار هنرمندان گمنام یا کمتر شناخته شده ی هنرهای تجسمی به دست دهد.