تاریخ ترجمه در ایران

تاریخ ترجمه در ایران، از قدیمی‌ترین زمان خود تا امروز، شاهد جنبش‌های مختلف بوده است؛ جنبش‌های عصر ساسانی، سامانی، قاجاریان و جنبش‌های پس از انقلاب اسلامی، نمونه‌هایی از این تحولات هستند. بررسی دوره‌های تاریخ ترجمه در ایران و همچنین اینکه جنبش ترجمه چرا و چگونه، با چه انگیزه و هدف‌هایی راه افتاد، از جمله اهداف تهیه و تدوین مطالب این کتاب هستند. بررسی تحول بسیاری از زمینه‌ها و فعالیت‌ها بدون آگاهی از تاریخ ترجمه امکان‌پذیر نیست. ایران طی تاریخ درازمدتش چند جنبش ترجمه را از سر گذرانده است و از حدود دو قرن پیش تاکنون، تا جایی که نیازهای این کشور طلب می‌کرده و توانش یاری می‌رسانده، از زبان‌های مختلف کتاب و مقاله و انواع مطالب دیگر ترجمه شده است. سرچشمۀ اندیشه‌ها که همۀ تغییر و تحول‌ها در گرو آنهاست، یا از پژوهش‌ها و تألیف‌هاست یا از ترجمه‌ها. انتقال از هر فرهنگی به فرهنگ دیگر، جز از راه ترجمۀ مستقیم و غیرمستقیم امکان‌پذیر نیست. تاریخ ترجمه در ایران، از قدیمی‌ترین زمان خود تا امروز، شاهد جنبش‌های مختلف بوده است؛ جنبش‌های عصر ساسانی، سامانی، قاجاریان و جنبش‌های پس از انقلاب اسلامی، نمونه‌هایی از این تحولات هستند. بررسی این دوره‌ها و همچنین اینکه جنبش ترجمه چرا و چگونه، با چه انگیزه و هدف‌هایی راه افتاد، از جمله اهداف تهیه و تدوین مطالب این کتاب هستند. در تاریخ ایران از روزگار باستان و با توجه به موقعیت فرهنگی و تمدنی هر دوره، می‌توان چندگونه گرایش و روند متمایز ترجمه را به‌خوبی تشخیص داد. برای مثال در دوره‌های نخستین که تمدن در ایران در حال شکل‌گرفتن بود، در سرزمینی که اطراف آن چند تمدن کهن‌تر از مدت‌ها پیش شکل گرفته و رشد کرده بودند، مانند تمدن‌های بین‌النهرینی، هندی، چینی، ایلامی (عیلامی) و جز آن، گرفتن مفاهیم و اندیشه‌ها از تمدن‌های دیگر، سازگاری دادن، بومی‌کردن، هضم‌کردن، از آن خود کردن و سپس پروراندن، دگرگون کردن و غنابخشیدن به آنها پدیده‌ای بود که شاهدهای آن را در عصر هخامنشیان به‌خوبی می‌توان دید.