فضل‌الله استرآبادی و حروفیه

در کتاب فضل‌الله استرآبادی و حروفیه اطلاعات مفیدی درباره این شخص مطرح شده است. دربارۀ زندگی فضل اﷲ استرآبادی اطلاعات بسیار اندکی وجود دارد. نام او فقط در دو اثر تار یخی ذکرشده که نشان می دهد اسمش عبدالرحمان بوده است؛ اما بیشتر به ابوالفضل استرآبادی یا سید فضل اﷲ شهرت داشت. سید فضل‌اﷲ استرآبادی در مقاطعی از حیاتش به سبب سبک زندگی زاهدانه که بر فقر و کناره جو یی از دنیا تأکید داشت و همچنین به دلیل ژرفا و فخامت ادیبانۀ آثارش، شهرتی بی بدیل یافت. سرانجام علمای سمرقند (آسیای مرکزی) و گیلان دیدگاه های او را به عنوان بدعت دینی، نماد ارتداد در تفکّر اسلامی سده های میانه، محکوم کردند. کتاب فضل‌الله استرآبادی و حروفیه دربارهٔ یکی از جذاب ترین و تاثیرگذارترین جنبش های مذهبی اجتماعی است که در تاریخ پر فراز و نشیب ایران اسلامی در قرن هشتم هجری و اکثرا در مناطق شمالی و شمال شرقی ایران رخ داده و دامنهٔ تاثیر و گسترش آن تا فراسوی مرزهای ایران دیروز و امروز و حتی تا دوران معاصر نیز کشیده شده است. حروفیه جنبشی مذهبی است که محتوایش آکنده از معانی رمزی و متون باطنی است و می تواند به دلیل این جذابیت ذاتی خطراتی هم داشته باشد. این امکان وجود دارد که به دلیل جذابیت لفظ، معنای غلط یا انحرافی آنها سریعا پذیرفته شود. شهرزاد بشیر در این کتاب به بررسی تاریخچه و مرام و مسلک پیروان و بنیان گذاران این جنبش عقیدتی-مذهبی پرداخته است. اگرچه این کتاب برای مخاطبان غیرمتخصص نوشته شده است امّا تلاشی آکادمیک برای پرداختن به فضل الله استرآبادی و جنبش او هم بوده است. شهزاد بشیر استاد لیسبت وارن اندرسون در مطالعات اسلامی در دانشگاه استنفورد است. وی نویسنده امیدهای مسیحایی و چشم اندازهای عرفانی است: نورباخشیا میان اسلام قرون وسطایی و مدرن و فضل الله استرآبادی و حروف الفتوف.