یاد شهرزاد (چهل خاطره از قصه و قصه‌گویی)

در کتاب یاد شهرزاد (چهل خاطره از قصه و قصه‌گویی) چهل یادداشت، دل‌نوشته و خاطره دربارۀ قصه و قصه‌گویی و قصه‌گویان گردآوری شده است. بعضی از یادداشت‌های کتاب یاد شهرزاد حجمی بیش از یک صفحه ندارند و برخی طولانی‌ترند. این نوشته‌ها را گروهی از اهالی فرهنگ و ادب و هنر نوشته‌اند که در میان آنها هم شاعر و داستان‌نویس هست، هم قصه‌گو، روزنامه‌نگار، کتابدار، مترجم، تصویرگر و پژوهشگر. این خاطرات خواننده را به دنیای خوش کودکی می‌برد و دربارۀ ریشه‌های فرهنگ و سنت ایران به فکر وامی‌دارد. «یکی بود، یکی نبود، غیر از خدا هیچ‌کس نبود ….»؛ قصه‌های کودکی معمولاً با چنین کلماتی آغاز می‌شود. هیچ‌کسی نیست که از قصه‌های دوران کودکی‌اش خاطراتی نداشته باشد. پدر و مادر، مادربزرگ و پدربزرگ، خواهر و برادر بزرگ‌تر یا دیگران برای همۀ ما در دوران کودکی قصه‌هایی گفته‌اند و ما با آن قصه‌ها سوار بر خیال به دنیایی از شگفتی و زیبایی سفر کرده‌ایم. قصه شاید فصل مشترک همۀ تمدن‌های بشری، همۀ اقوام و ملت‌ها و همۀ تاریخ و جغرافیای انسان‌ها باشد. ما ایرانیان نیز از هزاران سال پیش قصه پرداخته و قصه گفته و قصه شنیده‌ایم و در دردها و غصه‌ها و تنهایی‌ها به دامان قصه پناه برده‌ایم. قصه‌ها نقش تربیتی زیادی در شکل‌گیری شخصیت کودکان دارد. قصه‌ها دنیاهای ایده‌آل و زیبایی هستند. اگرچه میان‌شان شخصیت‌های پلید و شرور هم وجود دارد، آنها محکوم به نابودی‌اند و می‌آیند که زمینه را برای پیروزی نیکی آماده کنند. قصه‌ها معمولا میدان مبارزۀ شخصیت‌های مثبت و منفی است و در این مبارزه نیکی پادشان خود را با پیروزی به دست می‌آورد و بدی سزای خود را با شکست و ناکامی می‌بیند. همچنین دنیای خیالی قصه‌ها به رشد تخیل کودکان بسیار کمک می‌کنند. زندگی هرگونه و هرجا که باشد، آمیخته‌ای از خیال و واقعیت است و ای‌بسا خیال زمینه‌ساز واقعیت‌هاست؛ پس رشد تخیل کودکان به رشد زندگی واقعی‌شان کمک بزرگی می‌کند.