گلزار ادبی

کتاب گلزار ادبی سرودۀ سیداشرف‌الدین حسینی معروف به «نسیم شمال»، سال 1332هـ.ق در دوران سلطنت «احمد شاه» قاجار در رشت و تهران منتشر شد. این کتاب، اثری مهم و تأثیرگذار در تاریخ ادبیات کودک ایران محسوب می‌شود؛ چراکه از سویی یکی از نخستین کتاب‌های شعر کودک و نوجوان ایران به شمار می‌رود و از سوی دیگر نیز به دلیل اقتباس و بهره‌گیری از حکایت‌های عامیانۀ غربی و همچنین ترجمه و بازنویسی منظوم اهمیتی ویژه دارد. در این کتاب پس از نگاهی به تاریخچۀ زندگی سید اشرف‌الدین و روزنامۀ محبوب «نسیم شمال» به اشعار کودکانۀ وی نیز اشاره‌ای گذرا می‌شود. در پی معرفی گلزار ادبی نیز برخی  ویژگی‌های محتوایی این اشعار بررسی می‌شود. سید اشرف‌الدین حسینی گیلانی، روزنامه‌نگار و شاعر متعهد دوران مشروطه است که در شعر «اشرف»، «فقیر» و «اشرف گیلانی» تخلص می‌کرد. دربارۀ تاریخ، محل تولد، دوران زندگی و حتی بیماری و مرگ او نظرهای مختلفی هست. وی بنا بر روایتی سال 1288 هـ.ق در شهر رشت و بنابر روایتی دیگر چنانچه خود اذعان نموده، در قزوین به دنیا آمد. پدرش آقا عبدالله برغانی، امام جمعۀ وقت قزوین و فرزند شیخ محمدتقی برغانی، معروف به شهید ثالث بود. در شش‌ماهگی یتیم شد و در یتیمی ملک و مال و خانه‌اش را غصب کردند و او دچار فقر و تنگدستی شد. در جوانی به عتبات رفته و چندی در کربلا و نجف زیسته و بعد شور میهن‌پرستی او را به ایران کشیده است. سید به قزوین آمد و از آنجا در 22 سالگی به تبریز رفت و با پیر روشن‌ضمیری آشنا شد. دورۀ تحصیلات مقدماتی را در تبریز گذراند و هیئت و جغرافیا و صرف و نحو و منطق و هندسه و دیگر علوم متداول را آموخت و چندی بعد به گیلان آمد و در رشت اقامت گزید و از رشتیان مهربانی‌ها دید و نخستین شعرهای خود را همان‌جا سرود. فوت وی اواخر سال 1312 رخ داده است.