آموزش

نگاره‌های شاهنامه طهماسبی: از هاروارد تا فرهنگستان هنر

نگاره‌های شاهنامه طهماسبی: از هاروارد تا فرهنگستان هنر

نگاره‌های شاهنامه طهماسبی: از هاروارد تا فرهنگستان هنر عنوان مقاله‌ای است به قلم محمدجواد احمدی‌نیا که در آن با نگاهی پژوهش‌محور به نسخه‌برگردان‌های این شاهنامه در دنیا پرداخته شده است.

نگاره­‌های نسخۀ خطی شاهنامه طهماسبی، قبلاً معروف به شاهنامۀ هوتون، از خوش‌­اقبال­‌ترین نگاره­‌های نسخه‌­های خطی فارسی است که تاکنون چهار بار، در قالب‌های متفاوت و به دست ناشران گوناگون، نسخه‌­برگردان شده است. ناشران معتبری چون دانشگاه هاروارد، دانشگاه ییل و فرهنگستان هنر، از ناشرانی بودند که بخش‌­های هنری این کتاب را نسخه‌­برگردان کرده‌­اند. گرچه نسخه‌­برگردان کردن بخش‌­های هنری یک نسخه خطی، سال­‌هاست در خارج از ایران متداول است ولی تنها در سال­‌های اخیر شاهد طبع این‌گونه آثار در ایران هستیم. از نمونه خارجی این‌­گونه کتاب­‌ها می‌­توان به نسخه‌­برگردان شاهنامه لنینگراد (۱۹۸۵م) و نمونه­‌های داخلی می­‌توان به خاوران‌­نامه (۱۳۸۳ش) اشاره کرد. مصور­سازی شاهنامه از همان آغاز سرودن آن متداول بوده و بدین‌­روی در دوره‌­های مختلف هنر نگارگری ایران، شاهد نسخه‌­های مصور درخشانی از این کتاب نفیس هستیم که از شاخص‌­ترین آنها باید به شاهنامۀ طهماسبی در دوره صفوی اشاره داشت. شاهنامۀ طهماسبی اگر نه فاخرترین این نسخ، که یکی از ارزشمندترین آن‌­ها به شمار می‌­رود، که یکی از زیباترین آلبوم­‌های تصویری جهان است که نگاره­‌های بی­‌بدیلی را در خود جای داده است. حضور پر رنگ اشعار فردوسی در لایه‌­های نگاره‌­های این کتاب، که صحنه­‌هایی جذاب از بخش‌­های اسطوره‌­ای، حماسی و تاریخی را به تصویر کشیده است، به چشم می­‌خورد که به خوبی عناصر کلامی به نشانه­‌های تصویری تبدیل شده است و اهمیت شاهنامه در فضای نگارگری عصر صفوی را نمایان می­‌کند. به بهانۀ انتشار فاخرترین چاپ­‌ از شاهنامه طهماسبی در ایران، این مقاله بر آن است که چهار نسخه‌­برگردان مذکور را مورد بررسی قرار دهد و مزایا و معایب هر کدام را برشمرد. در پایان دو پیشنهاد برای نسخه‌­برگردان کردن آثار هنری ارائه داده شده است. در مقاله نگاره‌های شاهنامه طهماسبی: از هاروارد تا فرهنگستان هنر همچنین ضمن معرفی این شاهنامه به روند و دلایل خروج و همچنین برگشت دوباره آن به ایران نیز اشاراتی شده است.

برای دریافت نسخه‌ PDF کامل این مقاله به لینک زیر مراجعه نمایید:

دانلود مقاله

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *