آنگاه ۴ (خیابان انقلاب؛ خیابان کتاب)

آنگاه ۴ (خیابان انقلاب؛ خیابان کتاب) خیابان انقلاب، قدیمی ترین محور شرقی و غربی شهر تهران؛ در آغاز، پایانی بود بر خندق ناصری و امروز به مدد حضور و شکل گیری مراکز مهمی چون دانشگاه تهران، دبیرستان البرز، پارک دانشجو، تئاتر شهر، تالار رودکی و تقاطع مهم چهارراه ولیعصر نقش ویژه ای در خاطره ی قرن گذشته ی ما ایفا می کند. تأسیس و حضور دانشگاه تهران و دیگر نهاد های علمی – آموزشی و کوچ و سکنای کتاب فروش ها با آرا و عقاید گوناگون، از یک سو چهره ی دیگری به خیابان انقلاب داده، و از سوی دیگر تظاهرات و راهپیمایی هایی که به پیروزی انقلاب منجر شد. همچنین راهپیمایی ها و تجمع های این سال ها، انقلاب را به محل بروز کنش اجتماعی و مدنی بدل کرده است.» این چند سطر پاراگراف ابتدایی سرمقاله شماره چهارم آنگاه است که چرایی پرداختن به خیابان انقلاب را از زبان سردبیر بازگو کرده است. موضوعی سهل و ممتنع؛ چراکه اهمیت آن تقریبا بر همگان آشکار است و اما شاید دلایل آن کم­تر کالبدشکافی شده­اند. مطلب نخست از فهرست این شماره را حسین شهرابی، نویسنده و مهندس معماری و شهرسازی، نوشته است تا با نگاه یک مهندس به فیزیک خیابان انقلاب و جایگاه و تغییر و تحولات آن در گذر زمان همراه شویم. مسعود شفیق در مطلبی دیگر با عنوان ” خندق مدرنیته و خیابان انقلاب” بافت تاریخی این خیابان و مسیرهای منتهی به آن را در تهران قدیم پیش از انقلاب و پس از آن به خوبی مانند یک کروکی ترسیم کرده است. در کنار فیزیکالیته این خیابان، نام آن مسئله پیچیده­ای است، نمی­توان ارتباط میان هویت این خیابان را با این نام­گذاری انکار کرد؛ مریم پالیزبان در یادداشتی به همین نام­گذاری پرداخته است. پررنگ ترین متریال این خیابان یعنی کتاب­ها، موضوعی است که از چندین وجه به آن نگاه شده است. سیدفرید قاسمی، نویسنده و پژوهشگر حوزه مطبوعات، از تاریخ حضور کتاب­فروشی ها در خیابان انقلاب و گسترش و پراکنده شدن این مغازه­ها در سال­های اخیر نوشته است. درواقع در آنگاه ۴ (خیابان انقلاب؛ خیابان کتاب) هریک از کتاب­فروشی­های قدیمی این خیابان تاریخ و داستانی دارند.