تاریخ شفاهی مطبوعات ایران

کتاب تاریخ شفاهی مطبوعات ایران شامل گفت‌وگوهای سیّدفرید قاسمی با روزنامه‌نگاران قدیمی ایران همچون؛ غلامحسین صالحیار، سیف‌الله وحیدنیا، نعمت‌الله جهانبانویی، ایرج افشار، محمد علی سفری، علی بهزادی، مسعود بزرین و خسرو شاهانی است. قاسمی در مقدمه کتابش می‌نویسد: «مطبوعاتیان تاریخ‌سازان مطبوعاتند و دانسته‌هایشان از صحنه و پشت صحنه روزنامه‌ها و مجله‌ها، خواندنی، ماندنی و پراهمیت است. برای وقوف به زوایای پنهان و نیمه‌پنهان تاریخ مطبوعات یکی از منابع مهم اهالی مطبوعاتند؛ باید به سراغشان رفت و برای ثبت آنچه در سینه دارند؛ با آنان به گفت‌وگو نشست. این کتاب دربردارنده هشت گفت‌وگو با پیشکسوتان روزنامه‌نگاری و مجله‌نگاری ایران است؛ گفت‌وگوهایی که هر یک گوشه‌ای از زوایای تاریخ مطبوعات ایران در نیم سده اخیر را روشن می‌سازد.» استاد قاسمی در کتابش، به گفت‌وگو با روزنامه‌نگارانی پرداخته که از موثرترین افراد در شکل‌گیری روزنامه و مجله مدرن در ایران بودند و کارهای مهم و ماندگاری از خود بر جای گذاشتند. چنانکه می‌دانیم، اهمیت مطبوعات در دنیای دموکراسی تا آن حد است که رکن چهارم دموکراسی نامیده می‌شود. زیرا هرچند در دموکراسی اصل تفکیک قوا گنجانده شده تا تمرکز قدرت صورت نگیرد و تا جای ممکن از فساد و سوء‌استفاده و… جلوگیری شود، با این وجود سازندگان و طراحان دموکراسی، وجود مطبوعات را مانند چشم و گوش مردم در نهادهای قدرت و عرصه عمومی در نظر گرفتند تا از حقوق مردم حفاظت بیشتری صورت گیرد. در بسیاری از کشورهای دموکرات و پیشرفته جهان، مطبوعات بازوی پرقدرتی هستند که مسائل و اخبار را به دقت زیر نظر می‌گیرند و نقش خود را به عنوان رکن چهارم دموکراسی ایفا می‌کنند. در این زمینه مثال‌های متعددی می‌توان به میان آورد که همگی نشان می‌دهند، مطبوعات آزاد و نیرومند تا چه اندازه می‌توانند در برابر قدرت‌طلبانی که حقوق مردم را پایمال می‌کنند و آن‌ها را به بازی می‌گیرند، موثر باشند. قاسمی که در زمینه تاریخ مطبوعات ایران مطالعات وسیعی داشته، در کتاب «تاریخ شفاهی مطبوعات ایران» تلاش کرده تا ایرانیان و همچنین روزنامهنگاران و دانشجویان روزنامه‌نگاری را با پیشینه روزنامه‌نگاری و چگونگی کار روزنامه‌ها در دوران قدیم آشنا کند و در این زمینه از اهالی قدیمی مطبوعات بهره گرفته که هر کدام گوشه‌هایی از تاریخ مطبوعات را در ذهن دارند.