زندگی و زمانه عباس اقبال آشتیانی

کتاب زندگی و زمانه عباس اقبال آشتیانی در چهار فصل تنظيم شده است. «ايران در نيمه نخست قرن بيستم ميلادي»،‌ «زندگي عباس اقبال»، «آثار عباس اقبال» و «اقبال و يادگار» عناوين چهارگانه اين فصول هستند. كتاب با مقدمه‌ای شروع می‌شود كه به طور كلی به تاريخ روشنفكری ايران و جايگاه اقبال در سنت روشنفكری ايران مي‌پردازد.  در فصل نخست اين كتاب، عوامل تاثيرگذار بر روند تاريخ ايران در اواخر قرن نوزدهم و اوايل قرن بيستم ميلادی مرور مي‌شود.  فصل دوم به زندگی اقبال، سال‌های تاثيرگذار و پربار زندگی او، فعاليت‌هاي او در ايران و خارج و دوستان و همكارانش كه در بسياری از ايده‌های فكری آن روزگار با او سهيم بودند، اختصاص دارد. در مورد تحولات نظام آموزشي ايران و روزنامه‌نگاری نيز در اين فصل بحث می‌شود. در فصل سوم كتاب زندگی و زمانه عباس اقبال آشتیانی سهم اقبال در زمينه تاريخ و ادبيات ايران و تاثير وی در تحول روزنامه‌نگاری ايران بررسی مي‌شود؛ چرا كه وي جزو نخستين فردی است كه در ايران براي نوشتن تاريخ به روش علمي مدرن متاثر از مستشرقان تلاش كرد. در فصل چهارم و نهايي اين كتاب نيز به فعاليت روزنامه‌نگاری عباس اقبال و تحليل عقايد بارز وي در سرمقاله‌هايش در نشريه «يادگار» می‌پردازد. يادگار متعلق به اقبال، نخستين نشريه مهم تاريخی ايران بود كه بين سال‌های 1323 و 1328 منتشر می‌شد. در طول اين پنج سال، اقبال اغلب به تنهايی مجله‌اش را می‌نوشت و برای ايرانيان تاريخ و ميراث‌شان را فاش می‌كرد. اقبال در سال‌های 1275 تا 1334 شمسی می‌زيست. اين سال‌ها شامل دورانی از انقلاب مشروطه 1285 شمسی تا سال‌ها پس از جنگ جهانی دوم است. او ناظر دوران پرحادثه‌ای از تاريخ ايران بود. اين دوران شامل جنبش مشروطيت، دو جنگ جهانی، تغيير خاندن حكومتی از قاجار به پهلوی، انتقال قدرت از يك پادشاه قدرتمند خودرای (رضاشاه) به وارثش (محمدرضاشاه) و جنبش ملي‌گرايی مصدق بود. اين رويدادهای مهم، اقبال را سخت تحت تاثير قرار داد.