اسدالله شیرازی (گلستان هنر ۴)

اسدالله شیرازی بیشتر به قطعه‌نویسی علاقه‌مند بوده تا کتابت نسخه‌های پرکار و طاقت‌فرسا و از این رو سلیقه‌ای متفاوت با خوشنویسانی چون محمدحسین طهرانی و محمدحسین شیرازی دارد. از وی دو کتاب پرکار، هفت مرقّع و ده‌ها قطعه‌ی پراکنده شناسایی شده که در میان سال‌های 1252 تا 1268 هـ.ق تحریر شده است. به‌یقین آثار وی بیش از این مقدار است و پس از این از مجموعه‌های همگانی و خصوصی سر بر خواهد آورد. اسدالله شیرازی از خوش‌نویسان و نستعلیق‌نویسان زبردست سده ۱۳ هجری در دوره فتحعلی شاه، محمد شاه و ناصرالدین شاه قاجار بوده‌است و به ویژه در دربار محمد شاه و ناصرالدین شاه بسیار محترم می‌زیسته و می‌گویند بسیار مهربان و ستوده اخلاق بوده‌است. محمدشاه به او توجه مخصوص داشت و لقب «کاتب‌السلطان» به او عطا کرده بود. اسدالله شیرازی از بزرگان خط نستعلیق در دورهٔ قاجار به شمار می‌رود. اما از زندگی، استادان و شاگردان وی اطلاع چندانی در دست نیست. وی همچون بسیاری از استادان عصر خویش، بیش از کتابت و نسخه‌نویسی به قطعه‌نویسی و تهیه مرقع علاقه‌مند بوده است. از وی علاوه بر چند کتاب، بالغ بر ده مرقع نفیس برجای مانده است. اسدالله در این مرقعات گاه به تقلید از شیوهٔ میرعماد (درگذشت ۱۰۲۴ه‍.ق) پرداخته و گاه به سیاه‌مشق و رنگه‌نویسی پرداخته است. او در خوشنویسی مقلد و پیرو شیوه میرعماد بود و خط نستعلیق را از روی آثار او مشق می‌کرده‌است. درگذشتش را به سال ۱۲۶۹ هجری قمری ذکر کرده‌اند اما گویا چند سالی پس از این تاریخ هم در قید حیات بوده و دست‌کم تا ۱۳۰۷ هنوز حیات داشته است. اسدالله شیرازی از استادان بزرگ نستعلیق است که وی از مقلدان مکتب میرعماد بود و در قالب هایی چون کتابت و چلیپا نویسی در همان حد باقی ماند ولی در سیاه مشق نویسی به افق های تازه ای دست یافت. خط ملی ایران، را به چند دسته می توان تقسیم کرد.برخی زمینه ساز پیدایش و شکل گیری جریانات مهم اند و خود به شهرت کمتری رسیده اند و دسته ای نیز از تجربیات پیشینیان و معاصرانشان بهره مند گشته و با استعداد درخشان خویش به اوج شهرت و اعتبار رسیده و پیشوای جریانی شده اند و شاگردانشان هم در رشد و گسترش آن سبک کوشیده اند.