کریم‌خان زند

کریم‌خان زند فرمانروایی در تاریخ ایران است. این خان ایلیاتی در میانه ی هرج و مرج پس از قتل نادرشاه به قدرت رسید و کشور را سامان بخشید. رفتار معتدل و مبتکرانه ی او در قدرت و مهارتش در ایجاد تعادل بین خواسته های خوانین ایلیاتی و سرکردگان شهرها، بین ایرانی و ترک و عرب، شیعه و سنی و غیرمسلمان وجب ثباتی کم سابقه در ایران بود. این زندگی نامه ی جامع درباره ی کریم خان، نگاهی تاریخی به تکوین هویت یگانه ایران در میان ملت ها و اقوام نوظهور غرب آسیا ارد و در این میان حکومت کریم‌خان زند را محور اصلی عصری می داند که از زمان برقراری سلسله صفویه و رسمیت یافتن مذهب تشیع دوازده امامی تا انقلاب منتهی به سرنگونی نظام شاهنشاهی در سال ۱۳۵۷، سرنوشت این کشور را رقم زده است. کریم‌خان توانست پس از فروپاشی حکومت نادرشاه افشار، تمام بخش‌های مرکزی، شمالی، غربی و جنوبی ایران را تحت حکومت خود درآورد. همچنین برادر وی، صادق‌خان زند، نیز موفق شد در سال ۱۱۸۹ ه‍.ق بصره را از امپراتوری عثمانی جدا کرده و به ایران پیوست نماید و از این طریق، نفوذ ایران را بر سراسر اروندرود، بحرین و جزایر جنوبی خلیج فارس مسلم گرداند. حوادث تاریخی مذکور در این کتاب اکثرا از منابع معاصر: وقایع نامه های ایرانی، گزارش های سیاحان بریتانیایی، فرانسوی، هلندی، روس و جز اینها که از سرزمین های زند بازدید کرده اند و خاطرات ایرانیان و ارمنیان مقیم و مهاجر گرفته شده است. پس از مرگ نادرشاه، جانشینان او درگیری فراوانی بر سر قدرت نمودند. در این شرایط، ایران وارد مرحله‌ای از عدم ثبات سیاسی و اقتصادی شدیدی گردید و به دلیل خلع قدرت دولت مرکزی، خوانین و حکام نواحی طغیان نموده و در صدد کسب استقلال بیشتر یا رسیدن به منصب پادشاهی برآمدند. علی قلی خان، ابراهیم خان، شاهرخ و سلیمان دوم هر کدام مدت کوتاهی سلطنت کردند. کریم‌خان در دوران اوج حکومت خود تقریباً بر تمام ایران حکومت می‌کرد اما از تاج‌گذاری خودداری نمود و پس از پیروزی بر محمدحسن خان قاجار در دیوانخانه قدیم تهران بارعام داد و خود را وکیل الرعایا خواند.