بررسی چهره دیو و پری در افسانه‌های مازندران

کتاب بررسی چهره دیو و پری در افسانه‌های مازندران نام پژوهشی است در حوزه ادبیات، ایران‌شناسی و اساطیر ایران به قلم فاطمه شمسی که برآن است تا در افسانه‌های عامیانۀ مازندران رگه‌های اسطوره‌ای را در دو پدیدۀ «دیو» و «پری» بازنگری و بررسی کند. مازندران از دیرباز جایگاه اقوامی کهن با باورها، آیین‌ها، و رسوم غنی بوده‌است. در طول تاریخ همواره مازنی‌ها بر آن بوده‌اند که این باورها را از دسترس اقوام بیگانه و حکومت‌های مرکزی حفظ کنند. در این میان، دیو و پری جایگاهی ویژه در افسانه‌های ایران، به‌خصوص در افسانه‌های مازندران دارند. افسانه ها، باورها و آداب و رسوم زنده، بعد از آثار باستانی و متون کهن کلید راهیابی ما به دل باورهای یک قوم است. مازندران از دیرباز و حتی پیش از هجوم یا مهاجرت آریائیان جایگاه اقوامی کهن با باورها و آیین و رسوم غنی بوده است.همچنین این خطه به دلیل داشتن پیشینه ی بسیار کهن در بسترهای فرهنگی مختلف در قبل و بعد اسلام، یکی از بکر ترین و غنی ترین زمینه ها برای مطالعات فرهنگی، انسان شناختی و تاریخی- اسطوره ای به حساب می آید.در متون اوستایی و پهلوی و متون تاریخی و حماسی نظیر شاهنامه نام مازندران همواره در ارتباط با اهریمن و دیوان و انیرانی قلمداد شده است. در این میان دیو و پری جایگاهی ویژه در افسانه های ایران و به خصوص افسانه های مازندران را داراست. نویسندۀ این کتاب که خود مازندرانی است، این پژوهش را ادای دینی به سرزمین مادری خود می‌داند. در کتاب بررسی چهره دیو و پری در افسانه‌های مازندران، در فصول مختلف، نخست سعی شده‌است درکی اسطوره‌شناختی از افسانه‌ها ارائه شود. سپس، در دو فصل مجزا به بررسی چهرۀ دیو و پری و بیرون کشیدن لایه‌های کهن و اسطوره‌ای مربوط بدان در افسانه‌های مازندران پرداخته شده‌است. در فصل آخر نیز با دیدگاهی تطبیقی، به مقایسۀ چند افسانۀ مازندرانی و همتایان ارمنی آن و نیز مقایسۀ یک افسانۀ کهن رومی و نمونۀ کاملا مشابه آن در افسانه‌های مازندران پرداخته‌ شده‌است.